Achegándonos ao LHC
TO fenómeno da supercondutividade foi primeiro observada en 1912 en el laboratorio de Heike Kamerlingh Onnes, na Universidade de Leiden (Paises Baixos). A baixa temperatura certos materiais (arredor de 800 substancias superconductoras teñen sido descubertas ata hoxe) perden de súpeto a súa resistencia ao fluxo da corrente eléctrica. O fenómeno permaneceu como curiosidade de laboratorio ata que en 1954 G. B. Yntema na Universidade de Illinois, construiu o primeiro imán superconductor.
O lento progreso pode en parte ser atribuido á dificultade de obter as extremadamente baixas temperaturas requeridas, e o descoñecemento de como crear fíos eléctrica e termalmente estables de esos supercondutores. Pero a primeira limitación foi non só debIda a esas baixas temperaturas, senón que tamén ao restrinxido rango na densidade de corrente e o campo magnético, sendo especialmente limitado nos primeiros supercondutores. A seguinte figura amosa a dependencia entre o campo magnético e a temperatura, sendo Hc e Tc característicos de cada material:
Os supercondutores, como o Pb, Al e Hg son clasificados como Tipo I, e nos cales o fluxomagnético é expulsado do seu interior (efecto Meissner), estando a densidade crítica de corrente limitada a unha capa superficial de aproximadamente unha décima de micra. O máximo campo no que eses supercondutores poden operar é habitualmente menor que 0.1 T (similar ao fluxo entre polos dun imán permanente de ferradura). Estas limitacións fan que os supercondutores Tipo I non servan para aplicacións en fios ou cables.
Todos os supercondutores con posibilidades prácticas son de Tipo II. Neste caso, seHc1<H<Hc12 o fluxo magnético penetra no interior para formar cuantos de fluxo individualchamados fluxoides. Unha supercorrente cilíndrica en remuiño rodea cada fluxoide. Co aumento da forza do campo magnético, máis e máis fluxoides entran no superconductor e constitúen unha formación periódica. Polo tanto, na zona entre Hc1 e Hc2 o superconductor pode conducir corrente eléctrica dentro do groso do material e desta forma esta rexión do campo magnético pode ser usada para superconductores de alto campo e alta corrente.
Os supercondutores Tipo-II están habitualmente feitos de aliaxes metálicas ou de óxidos cerámicos complexos. Niobio, Vanadio, Tecnecio, Diamante ou Silicio son elementos desta clase. Aliaxes que exhiben ese comportamento son por exemplo as de niobio-titanio, e niobio-estaño. Na práctica, a dúctil aliaxe Nb-Ti (47wt%) e o composto intermetálico Nb3Sn son os únicos materiais utlizados hoxe en día para imáns supercondutores.
Os 1700 grandes imáns e os 8000 imáns correctores do LHC están feitos de Nb-Ti.
Outros exemplos de supercondutores Tipo-II son os materias cerámicos cuprato-perovskita que son os que teñen presentado máis alta temperatura de traballo. Inclúense neles os compostos de LaBaCuO e YBaCuO, o cal é famoso como primeiro material en traballar como supercondutor á temperatura de ebulición do nitróxeno líquido. En todo caso a súa natureza cerámica fainos fráxiles, non sendo pois axeitados para seren convertidos en fíos ou cables. O Diboruro de Magnesio, descuberto en 2001, e a familia dos ferro-oxypnictides, descubertos en 2008, son os máis prometedores para futuras aplicacións.
Como xa foi indicado, os máximos valores de temperatura, densidade crítica de corrente e campo magnético son interdependentes e cando son representados nunha gráfica en tres eixes forma a chamada "superficie crítica". A imaxe mostra a superficie crítica para unsupercondutor Tipo II, que é a fronteira entre as condicións supercondutoras e as de resistividade normal no espazo de tres dimensións. O campo aplicado (B), a temperatura (T) e a densidade de corrente (J) deben quedar baixo a superficie crítica para manter a supercondutividade. |
Para os máis utilizados nos imáns supercondutores, Nb-Ti e Nb3Sn, o máximo campo crítico é13 T e 27 T respectivamente e a densidade de corrente > 105 A/cm² (comparada con ~ 103A/cm² para o doméstico fío de Cu).
As temperaturas críticas para Nb-Ti e Nb3Sn son 10 K e 18 K respectivamente. O He líquidoproporciona arrefriamentos a 4.2 K a presión atmosférica e tan baixo como 1.8 K a presión reducida.
(Tomado de Lyndon Evans (2009). THE LARGE HADRON COLLIDER: A MARVEL OF TECHNOLOGY. CERN AND EPFL PRESS)
Os supercondutores deben ser creados en fíos compostos para aplicacións con altas correntes, formando eses fíos finalmente cables.
Presentan un deseño con múltiples filamentosde diámetro < 30 μm, incrustados nunha matriz de alta conductividade. Cando as condicións nunha rexión localizada do supercondutor excede a superficie crítica aparecerá comportamento resistivo, producindo un quecemento local. Isto resultará nun efecto "dominó" que da lugar a unha rapida transición de todo o supercondutor ao estado normal (quenching). O deseño máis común para os imáns de Nb-Ti é o cable Rutherford, que consiste nun cable plano formado por ata 46 fíos formados á súa vez por millares de filamentos. Os fíos son enlazados en forma de cordaxe por razóns electomagnéticas. |
(Image taken from Wilson M. (2006). LECTURE. SUPERCONDUCTING ACCELERATORS. Cockroft Institute (www.cockcroft.ac.uk). |
Máis información en:
Rossi L. (2010). SUPERCONDUCTIVITY: ITS ROLE, ITS SUCCESS AND ITS SETBACKS IN THE LARGE HADRON COLLIDER OF CERN. Supercond. Sci. Technol. 23 (2010) 034001 (17pp).
Lee Peter J. (2002). SUPERCONDUCTOR: WIRES AND CABLES: MATERIALS AND PROCESSES. The Applied Superconductivity Center, The University of Wisconsin-Madison.
AUTORES Xabier Cid Vidal, Doctor en Física de Partículas (experimental) pola Universidad de Santiago (USC). Research Fellow in experimental Particle Physics no CERN, desde xaneiro de 2013 a decembroe de 2015. Estivo vencellado ao Depto de Física de Partículas da USC como becario "Juan de la Cierva", "Ramon y Cajal" (Spanish Postdoctoral Senior Grants), e Profesor Contratado Doutor. Desde 2023 é Profesor Titular de Universidade nese Departamento (ORCID). Ramon Cid Manzano, foi catedrático de Fïsica e Química no IES de SAR (Santiago - España), e Profesor Asociado no Departamento de Didáctica de Ciencias Experimentais da Facultade de Educación da Universidad de Santiago (España), ata o seu retiro en 2020. É licenciado en Física, licenciado en Química, e Doutor pola Universidad de Santiago (USC).(ORCID). |
CERN CERN Experimental Physics Department CERN and the Environment |
LHC |
NOTA IMPORTANTE
Toda a Bibliografía que foi consultada para esta Sección está indicada na Sección de Referencias
© Xabier Cid Vidal & Ramon Cid - rcid@lhc-closer.es | SANTIAGO |